Writer’s block, in het Nederlands ook wel schrijversblok genoemd, is een gegeven waar iedere schrijver wel een keer mee te maken krijgt.
Wanneer schrijven je broodwinst is, dan is writer’s block echt niks waar je mee kunt lachen en je wil die writer’s block overwinnen voor de lunch!
Ja! Voor de lunch zei ik!
Want zo’n schrijversblok, dat kan je makkelijk veel langer parten spelen. Zelfs gerenommeerde schrijvers rapporteren dat ze soms dagen, weken of maanden geen zinnig woord op papier krijgen.
En dat brengt natuurlijk geen hummus op je broodje!
Wat is writer’s block?
Wikipedia vertaalt writer’s block als een tijdelijk onvermogen om tot schrijven te komen. Volgens de boekjes moet die ‘tijdelijke toestand’ al behoorlijk lang duren voor het effectief telt.
Zelf ga ik al over de rooie als ik een dag niks gedaan krijg.
Er wordt vaak gezegd dat het allemaal tussen je oren zit, dat schrijversblok. Voor een groot deel speelt dat natuurlijk ook wel mee, want wanneer je eenmaal beseft dat je geen zinnige alinea uit je klavier geperst krijgt, dan begin je al een beetje te panikeren… en dat helpt natuurlijk niet.
Anderen zeggen dan weer dat het een echte aandoening is, als een ziekte of zo?
Ik weet het niet.
Hoe ontstaat writer’s block?
Daar kan ik je wel degelijk wat over vertellen.
In de jaren 70 deden enkele knappe koppen er namelijk een onderzoek naar. Ze nodigden enkele schrijvers uit die last hadden van een stevig blok en onderzochten hun toestand. Dit zijn de 4 belangrijkste oorzaken van een writer’s block volgens dat onderzoek:
- overdreven kritisch zijn voor jezelf
- de angst om vergeleken te worden met andere (betere) schrijvers
- een extern motivatieprobleem, zoals je aandacht verliezen
- een intern motivatieprobleem: je vindt het gewoon niet interessant
Ieder van deze 4 vastgestelde oorzaken is terug te brengen op een zeker gevoel van onbehagen over het schrijven zelf.
Je voelt dat je het zelf niet goed genoeg doet. Of je denkt dat anderen zullen vinden dat je het niet goed doet. Of je hebt er eventjes helemaal geen zin in. Misschien is het onderwerp gewoon super saai.
Writer’s block overwinnen
Writer’s block overwinnen draait helemaal om je primaire liefde voor schrijven. Op de ene of andere manier moet je die passie terug vinden, zij het door een ander onderwerp te vinden of door jezelf wat op te peppen.
Jij kunt wel zeggen, denk je misschien.
Daarom geef ik je hier enkele praktische, kant-en-klare tips waar je effectief wat mee kunt.
De beste manieren om writer’s block te overwinnen!
Neem eerst even pauze
Pauze is de ideale manier om je gedachten te verzetten en op nieuwe ideeën te komen. En met die pauze bedoel ik niet: op Facebook tokkelen.
Nee. De beste creatieve pauzes zijn de iets langere breaks waarbij je bijvoorbeeld naar een theater gaat, een dansvoorstelling, een inspirerende film kijkt of één van je favoriete boeken leest.
Je kunt ook uit eten gaan of zelf een heerlijk diner op tafel toveren.
Zulke pauzes voorzien je van nieuwe impulsen, conversaties, geuren, kleuren, … En dat werkt nu eenmaal!
Neem een douche
Niet dat je niet lekker ruikt of zo…
Zelf vind ik een douche nemen de ideale break wanneer ik eventjes genoeg heb van mijn toetsenbord. Je hoeft het dus niet alleen maar te doen wanneer je writer’s block probeert te overwinnen. Je mag het ook vaker doen!
Even serieus.
Studies hebben aangetoond dat monotone activiteiten, zoals douchen, afwassen, wandelen, … ervoor zorgen dat je hersenen even op de automatische piloot gaan.
Je gaat dus even het denkpatroon waarin je vast zat, uitschakelen. Daardoor zijn je hersenen daarna (of op hetzelfde moment) beter in staat om creatieve connecties te maken. Noem het maar het ‘eureka’ moment. Dat komt dus het vaakst voor in de douche!
Let even niet op de schrijfvouten
Wees niet de hele tijd perfectionistisch.
Terugkeren in je tekst om schrijffouten te verbeteren, haalt je uit je ’schwung’. Je verliest de voeling met je verhaal en dat kan je in creatieve problemen brengen.
Je doet er dus beter aan om in één ruk door te schrijven, ook al steekt die dt fout in de vorige lijn je ogen uit. Wanneer je alles op papier hebt staan, moet je toch even die spellingscontrole doen. Die fouten haal je er later wel uit.
Die eerste draft mag wat kreupel zijn
Als je te perfectionistisch bent tijdens het schrijven van je eerste draft, dan geraakt het ding nooit klaar. Bovendien word je er behoorlijk depressief van!
Die eerste draft, die dient om je gedachten om te zetten in een reeks woorden. Het perfectionisme mag later wel komen, wanneer je alles herleest, schrapt, schikt en afwerkt.
Laat vooral je fantasie de vrije loop tijdens je eerste schrijfsessie.
Te veel druk tijdens je eerste draft, zorgt er voor dat je lang blijft hangen op kleine dingen en er niet toe komt om het grotere geheel te vatten.
En ik heb ergens gehoord dat ‘perfect’ een vijand is van ‘goed’.
Schrijf eerst de inhoudstafel
Heb je moeite om je gedachten te ordenen of om een overzicht te krijgen over wat je eigenlijk op papier wil zetten? Lijkt het alsof je tekst nergens naartoe gaat?
Misschien moet je eerst een outline maken van waar je wil dat je hoofdstuk of tekst uiteindelijk terecht komt.
De meeste van mijn artikels beginnen met een inhoudstafel. Die kan dan achteraf altijd nog wijzigen, maar het geeft me wel een lijn om te volgen.
Wanneer je de titels en tussentitels al hebt uitgelijnd, dan volgt de invulling vaak vanzelf.
Masseer je creatieve spiermassa
Nu twijfel ik wel of die hoofding niet wat vreemd bekt.
Let me explain!
Heb je last om te schrijven als een stoomlocomotief? Wel iedere skill vergt training en je moet je techniek ook onderhouden.
Leuke schrijfoefeningen die je creatieve geest aan het werk zetten, zijn een vorm van massage. Dus ja, dat bedoel ik er mee he.
Zelf deed ik vroeger niet liever dan schrijfspelletjes spelen. Ik liet iemand een lijstje maken met telkens het begin van een zin… enkele woorden maar.
Die schreef ik dan op een A4’tje met telkens een paar blanco lijnen er tussen.
Op ieder vrij of verveeld moment haalde ik dan dat blad uit mijn achterzak en verzon een heel verhaaltje, liefst zo absurd mogelijk, bij de enkele woorden.
Probeer de deze eens!
- Een oorverdovende knal …
- De sneeuw kraakte …
- Die penetrante geur was echt …
Ga van Facebook en doe je email dicht
Ben je snel afgeleid? Misschien heb je zelfs zo’n instelling op je computer die je een irritante notificatie geeft wanneer er een email binnen komt.
Reden genoeg om je Word venster te minimaliseren, want die mail, die zal wel erg belangrijk zijn. Oh! Het is gewoon spam.
Waar was ik gebleven?
Waar je gebleven was, weet ik niet. Maar ik kan wel met zekerheid zeggen dat je nergens uit zal komen. Of toch zeker niet aan die 6000 woorden die je vandaag geschreven wil hebben.
Zowel email notificaties als Facebook meldingen zijn een serieuze demper voor je creatieve flow.
Als dit item één van de redenen is dat je schrijvers flow vaak stil valt, dan weet je wat je moet doen om het op te lossen!
Leg het verhaal even opzij
Dit is een tip die soms wel werkt en soms helemaal niet.
Voel je de inspiratie zachtjes wegsijpelen uit je hersenen, terwijl je aan een bepaald stuk werkt. Wacht niet tot je creatieve vat compleet leeg is.
Leg de tekst even opzij. Misschien gaat het morgen beter.
In realiteit blijkt dat die tekst soms helemaal niet meer afgewerkt wordt, omdat je er echt totaal geen zin in hebt.
Maar vaak werkt de pauze van een dag of 2 erg goed. Dan kom je, terwijl je bijvoorbeeld onder de douche staat, ineens op een geniaal idee om die saaie tekst wat te peperen en je inspiratie is weer helemaal terug.
Wanneer dit niet werkt: ga verder naar de volgende tip!
Gooi het verhaal de deur uit
Tenzij je een opdracht schrijft voor een betalende opdrachtgever natuurlijk.
Schrijf je vrijwillig een verhaal en val je helemaal stil, zelfs tot diep in een writer’s block? Heb je het verhaal al eens enkele dagen opzij gelegd? Heb je nog steeds geen inspiratie?
Mijn advies: gewoon buiten gooien! Of steek het ergens in een bestandje op een harde schijf die je nooit meer uit de kast haalt.
Als je ooit het boek ‘Big Magic’ van Elisabeth Gilbert hebt gelezen, dan herinner je je misschien een bepaalde visie over verhalen. In het boek zegt ze dat jij wel een verhaal kunt kiezen, maar dat in zekere zin het verhaal jou ook moet kiezen.
Ik kan het niet zo mooi uitleggen als zij het doet. Dus, gewoon eerst eens even dat boek lezen.
Het is bovendien een interessant boek over creativiteit dat je zeker op je leeslijst moet zetten.
Schrijf eens met een andere tool
Laat dat nu toevallig één van mijn specialiteiten zijn!
Gebruik je altijd dezelfde digitale schrijfomgeving, zoals Word of Google Docs? Het kan je helpen om een betere of professionele schrijftool te gebruiken om in te schrijven.
Zelf switchte ik van Google Docs naar Scrivener, een fantastisch stukje software waar ik momenteel ook dit artikel in voorbereid.
En toegegeven, mijn digitale schrijfomgeving heeft wel degelijk een positief effect om mijn flow en ‘schrijfkunsten’.
Inspirerende muziek
Deze tip kom je minder vaak tegen in lijstjes om writer’s block te overwinnen.
Toch werkt het heel erg goed.
Ik raad wel aan om te kiezen voor instrumentale Focus muziek vooral dus zonder tekst. Voor mij werken verschillende genres goed.
Zo luister ik heel vaak naar playlists uit de ‘Focus’ categorie van Spotify. Maar ik heb ook een abonnement bij Digitally Imported, waar je kunt genieten van stevige beats.
Ik merk heel duidelijk dat mijn schrijftempo ook veel hoger ligt wanneer ik een stevige beat door mijn hoofdtelefoon jaag (en dus ook doorheen mijn onschuldige hersencelletjes).
Bekijk alles eens van de andere kant
Zit je compleet vast in een artikel of tekst? Bekijk het verhaal eens vanuit een ander perspectief.
Hoe zou een ander personage in het verhaal alles vertellen of verwoorden? Tijdelijk je perspectief omgooien, kan een positief effect hebben en je nieuwe inzichten geven in het verhaal waar je aan werkt.
Leesvoer over writer's block
Schakel je innerlijke criticus even uit
Je interne criticus is met ruime voorsprong op al je andere vijanden, je allergrootste vijand. Die criticus overlaadt je namelijk met twijfel.
Zelfs de grootste en meest beroemde schrijvers die ooit over onze planeet gezworven hebben, kregen te maken met hun verlammende interne criticus.
Uiteindelijk is die innerlijke criticus ook meteen een fictief personage dat je nodig hebt om je schrijfkwaliteiten naar een hoger niveau te tillen. Want een beetje kritisch mag je best wel zijn!
Maar wanneer die ‘inner devil’ de overhand krijgt en er voor zorgt dat je vingers bevriezen boven je toetsenbord. Dan gaat het te ver.
Het is wel een hele kunst om een perfect evenwicht te vinden in die zelfkritiek en veel mensen worstelen met hun eigen innerlijke criticus.
In dit artikel kun je lezen hoe je vrede kunt sluiten met die innerlijke vijand.
Begin in het midden
Een verhaal van begin tot einde schrijven is een kunst die niet vele schrijvers meteen onder de knie hebben. Zelf ben ik er echt vreselijk slecht in en ik begin dus vaker in het midden dan in het begin.
En dat helpt.
Want zo schrijf ik eerst de tekst waar ik alvast inspiratie voor heb. Die inleiding die verzin ik dan later wel, wanneer ik al helemaal in de flow zit.
Probeer het zeker ook eens! Schrijf gewoon in het wildeweg een stuk van je verhaal waar je op dat moment gewoon heel veel zin in hebt.
Freewriten is een zalf voor alles
Om te freewriten moet je wel even wat tijd vrijmaken, een kwartiertje bijvoorbeeld.
Je zet vooraf een timer voor dat kwartier. Wanneer de timer start, begin je klakkeloos te tokkelen. Het maakt helemaal niks uit wat je schrijft of waar je juist over schrijft. Ook spelfouten, grammaticafouten en absurditeiten zijn helemaal toegestaan. Die moeten zelfs, want het is niet toegestaan om te herlezen wat je geschreven heb zolang de timer loopt.
De bedoeling is dat je eventjes je schrijf-hersenen reset.
En zeker voor de eerste keren dat je aan freewriting doet, zou ik zeggen: hoe belachelijker het resultaat, hoe beter.
Ik kan je alvast vertellen dat je versteld zal staan wanneer je jouw hersenspinsels herleest (nadat de timer gestopt is!)
PS. Ik heb korte documentjes vol typefouten waarin ik mijn hele ziel heb bloot gelegd: interessante dingen hoor.
In ieder geval: het werkt echt om mentale barrières te doorbreken.
Drink een koffie!
Ja! Drink wat koffie!
Eerst en vooral moet je die koffie al zetten, wat eigenlijk een klein beetje de tweede tip herhaalt. Dus dat kan al helpen.
Daarna voel je een fysieke en mentale up van de cafeïne. Wat zouden we toch doen zonder koffie he?
Koffie is zonder twijfel een oppepper. Laat je alvast inspireren door dit korte intermezzo uit ‘Meet the Robinsons’.
Ik vond het op de website van Smartblogger en kon niet anders dan even luidop lachen.
Ontwikkel een degelijke schrijfroutine
Sommige mensen schrijven het best tussen 3 en 5 u ’s morgens. Nee, ik niet.
Maar de kunst is wel om te ontdekken wanneer jij zelf op je best bent. Gooi je schema eens wat overhoop en vind je ideale moment.
Dan creëer je daar je schrijfroutine rond. Easy peasy!
Bovendien train je tegelijkertijd je hersenen. Je vertelt ze dag in dag uit dat ze creatief moeten zijn op een bepaald tijdstip. En wonder boven wonder, uiteindelijk gaan je hersenen dat dus ook echt geloven!
Want als je alleen maar kunt schrijven wanneer je je eens een keertje toevallig creatief voelt, dan kun je met dat schrijven geen geld gaan verdienen.
Je moet jezelf een routine aanleren die ervoor zorgt dat je iedere dag de creatieve knop kunt omzetten.
Herwerk je karakters of vermoordt er eentje
Klink een beetje extreem? Het is bewezen dat het (totaal onverwacht) vermoorden van één van de hoofdpersonages in een boek of film interessante verwikkelingen kan opwekken! (I’m looking at you Game of Thrones!)
Soms zit je verhaal gewoon vast omdat je niet echt weet wat je met bepaalde personages aan moet vangen. Gooi alles even overhoop en misschien vind je wel een leuk achterpoortje!
Wat is eigenlijk de oorzaak van je writer’s block?
Deze zou eigenlijk op 1 mogen staan…
Ken je de oorzaak van je writer’s block? Als je de oorzaak kan wegnemen of verzachten, dan ben je al een heel eind op weg naar een marathon flow.
Stel jezelf deze vragen:
- Voel ik een grote druk om te presteren of te overtreffen?
- Heb ik de interesse verloren in dit verhaal of artikel?
- Ben ik onzeker over mijn capaciteiten als schrijver?
- Heb ik dringend een break nodig
- Heb ik te lang niet geschreven?
Voor ieder van deze vragen, bestaat er wel een oplossing.
Gaat het schrijven niet zo goed omdat je een hele tijd niet geschreven hebt? Dan probeer je best eens een keertje het freewriting of één van de schrijfspelletjes om er weer in te komen.
Ben je onzeker of voel je een grote druk? Hou dan in gedachten dat je sowieso al een winnaar bent omdat je schrijft. Niet iedereen is in staat om teksten op papier te krijgen. Je hoeft jezelf helemaal niet te vergelijken met andere schrijvers!
Laat de woorden tot jou komen
Kan je geen goede woorden vinden of eindigen al je zinnen met hetzelfde woord? Merk je dat alles ‘fabelachtig’ of ‘prachtig’ is?
Verruim je horizon door enkele websites of apps te gebruiken die je helpen met woordkeuze. Ik heb bijvoorbeeld vaak de Synoniemen website open staan. Soms helpt het, soms niet 🙂
Je kunt ook altijd eens wat spelen met de app WordPalette. Die app is in het Engels, maar je krijgt er wel een idee door over hoe je variatie in je woordenschat kan brengen.
Verander van omgeving
Deze keer hebben we het niet over je digitale omgeving, maar over je fysieke omgeving. Blijf niet in een donkere ruimte zitten. Verhuis een keer van je bureau naar de woonkamer. Of zet je buiten in het lentezonnetje, terwijl de af en toe eens kijkt naar de variatie aan vogeltjes in je tuin.
Een verandering in je schrijfomgeving heeft de kracht om knopen los te maken. Je krijgt nieuwe impulsen, ruikt andere geuren en ook die andere lichtinval kan wonderen verrichten.
Schrijf alsof je tegen een vriend praat
Wees even wat minder serieus en afgemeten.
Vertel het verhaal of artikel alsof je het aan je beste vriend probeert uit te leggen. Op die manier krijg je alvast een hele tekst op papier. Waarschijnlijk moet je die tekst nadien nog wel opsmukken, maar dat is een stuk minder moeilijk dan meteen de correcte woordenschat en zinsconstructies te gebruiken.
Zie het als een eerste draft.
De manier waarom je een verhaal of een theorie aan een vriend zou vertellen, zorgt er voor dat je schrijfstijl losser wordt. Je merkt ook meteen makkelijk wanneer je uitleg té complex, onduidelijk of gewoon incorrect is, want je hoort in je gedachten die vriend al zeggen:
‘Huh? Wat bedoel je daar mee?’ of
‘Was Alex net niet in Los Angelos? En nu plots in Nederland?’
Kijk eens bij de concurrentie
De concurrentie is de ideale plek om inspiratie op te doen. Hoe verwoorden zij een bepaalde expressie of hoe verduidelijken zij een probleem?
Je hoeft het kijken bij de concurrentie helemaal niet te zien als een zonde.
PS. Iedereen doet het!
Laat je inspireren en leid jezelf even af van jouw schrijversblok door teksten van anderen te lezen en doorgronden. Wie weet vind je die perfecte loophole of kom je op geweldige ideetjes!
Conclusie - Writer’s block overwinnen
Als het heel erg makkelijk was om het schrijversblok te overwinnen, dan zou het natuurlijk niet zo’n bekend woord zijn. Dan nam iedereen gewoon even een douche en hop, schrijven maar.
Writer’s block is een effectief probleem waar ontelbaar veel schrijvers mee kampen.
Er zijn zelfs tientallen, of misschien wel duizenden, schrijvers, die omwille van een onoverkomelijk schrijversblok hun inktpot en veer voor altijd hebben opgeborgen.
Laat je niet klein krijgen en begin desnoods met enkele spelletjes om je oorspronkelijke passie voor schrijven weer aan te wakkeren.
Je kunt bovendien makkelijk terug komen na een lange periode waarin je niet geschreven hebt.
De eerste stap is ook gewoon een leeg blad en een klavier of pen.
You can do this!
Protected by Patchstack